آیین های آب در ایران باستان و رابطه ی آن با ایزد بانوان(قنات یزد)

چکیده: آیین ها و آداب و رسوم هر ملتی نشانه ای از سنت ها و برداشت های ذهنی آن ملت می باشند؛ که در هر زمان شکل و کاربرد ویژه می یابد. در تکاپوی این چنین زیستن سرانجام راهی به سوی حقیقت میابد و در آن حقیقت ره یافتنی را در قالب نماد، آیین و یا به شکل امروزیش آداب و رسوم مشاهده می کند. انسان برای جلب عوامل سازگار طبیعت و دفع عوامل ناسازگار آن به پرستش عناصر زیادی پرداخته و برای آن مظهری از آیین ها برپا کرده است. و اینچنین است که طی گذشت سالیان دراز رنگ و بوی این آیین ها را نظاره گریم. یزد شهری است، در مرکز ایران و در قلب کویر ، که با این موقعیت اقلیمی منجر به خلق شهری گرم و خشک شده است. مردمان یزد سازگار با اقلیم و موقعیت دیار خود و با الهام از طبیعت گرم و خشک برای تأمین آب مجبور به حفر قنات و کاریزها در دل این کویر شده اند. در دل کویر برای دستیابی به آب به حفر کاریزات پرداختند تا این خشکانه را به ترانه تبدیل کنند؛ این کویر را به زیستگاه نزدیک کنند؛ و برای این ترانه ماندن علاوه بر سخت کوشیشی و نیروی بازو به نیروهای فوق بشری متوسل شوند. در جوار این قنوات به مراسمی بپردازند که به شکل آداب و رسوم درآید و راهگشایی شود، در دل این خشکانه در زمان فروکش شدن آب این ماده ی حیاتی. جشن ها و مراسمی که امروزه به عنوان آداب و رسوم معرفی می شوند، و می-توان در آغاز خاستگاه آیینی آن را یافت.در این پژوهش، محقق با روش کتابخانه ای و در بعضی موارد میدانی. به بررسی آیین هایی که برگرفته از باورهایی در دل تاریخ در ارتباط با آب هستند، پرداخته است. باورهای به یادگار مانده ای که بی ارتباط با طبیعت و جهان هستی نیست. واژگان کلیدی: آیین های آب، قنات یزد، اقلیم یزد،